İşitme Engeliler Eğitimi

İŞİTME ENGELLİ BİREYLER

Doğuştan olan ya da yaşamın ilk yıllarında başlayan işitme kayıpları bireyin konuşmayı anlama, ana dilini edinme ve bilişsel becerilerinin gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. İşitme engelli bireyler, dili edinebilme, sesli uyaranları normal ortamlarda algılayarak o uyaranlara uygun tepkide bulunabilme becerilerini geliştirebilmek için özel eğitime ihtiyaç duymaktadır. Günümüzde işitme kaybı tanısı birçok bireye küçük yaşlarda hatta doğumda konulabilmekte, işitme cihazları ile daha iyi işitmeleri sağlanabilmektedir. Bireyin özel eğitim, aile eğitimi ve destek eğitim ile konuşmayı algılaması ve konuşmayı öğrenmesi, bu yolla iletişim kurması, işitme kaybının derecesine ve sağlanan erken eğitim hizmetlerinin etkinliğine bağlı olarak çeşitli düzeylerde mümkün olabilmektedir. İşitme engelli bireyin eğitiminde kabul gören amaçlar, bireyin işitme cihazını uyanık olduğu tüm saatlerde kullanmasını sağlayarak işitme becerilerini geliştirmek, sesleri yorumlamayı öğretmek ve bu sürece ailenin katılımını sağlamakla ilgili olmalıdır. Bireyin işitme kaybı hafif veya orta derecede dahi olsa, eğer birey özel eğitim hizmetlerinden faydalanamıyor ise işitme yetersizliğinin yarattığı sonuçlar olumsuz yönde ilerleyecektir.

İŞİTME KAYBI TÜRLERİ

1- İletim Tip İşitme Kaybı
Dış ve orta kulak fonksiyon bozukluklardan (Kulak kepçesi, kulak zarı patolojileri, orta kulak patolojileri ve hastalıkları, Östaki disfonksiyonu, eksternal otit vb.)kaynaklanan bir işitme kaybıdır. Tıbbı olarak tedavisi mümkündür. Yeterince ses verildiğinde algılama sıkıntısı olamaz. Tedavinin başarısız olması durumlarda işitme cihazları önerilir. İşitme cihazlarından maksimum derecede fayda sağlanabilir.
2- Sinirsel (Sensörinöral) (S/N) İşitme Kaybı
İç kulakta ve iç kulak işitme sinirlerinde meydana gelen işitme kaybıdır. Nedeni ise ;Viral enfeksiyonlar, akustik travma, Meniere sendromu, kafa travması, antibiyotikler aşırı gürültü gibi nedenler sayılabilir. Sinirsel tip işitme kaybının tedavisi pek mümkün değildir. Kişinin iletişimini sürdürebilmesi için randımanlı ve uyumlu işitme cihazı kullanması gerekmektedir. Bu hastalığa sahip kişiler algılama sıkıntısı çekerler, sesleri pek ayırt edemezler, konuşanı anlamak için işitme cihazına ve dudak konuşmasına ihtiyaç duyarlar.
3- Karışık (Mikst) Tip İşitme Kaybı
Hem iç kulaktan hem de dış ve orta kulaktan oluşan bir işitme kaybıdır. Diğer bir değimle aynı kulakta iletim tip ve sinirsel tip işitme kaybının beraber oluştuğu bir işitme kaybıdır.
Bu işitme kaybına sahip kişiler, bazı kelimeleri gayet iyi anlarken, diğer kelimeleri ayırt edemezler. Genelde bu hastalığın tedavi başarı oranı zayıftır. İşitme cihazını kullanarak işitme sorunlarını asgariye indirgeyebilirler.
4- Fonksiyonel İşitme Kaybı
Organik kökeni olmayan, emosyonel bir işitme kaybıdır. Bu hastalığa sahip kişiler işitme cihazını kullanarak işitme sorunlarını çözebilirler.
5- Merkezi İşitme Kaybı
İşitme merkezinin zedelenmesi durumunda meydana gelen bir işitme kaybıdır. Koklear çekirdekler ve işitsel korteks arasında farklı nedenlerden oluşan sorunlardan meydana gelen bu tür işitme kaybının da tedavisi pek mümkün değildir. Bu kayba sahip kişiler işitme cihazı kullanarak sorunlarını düşürebilirler
İşitme Kaybı Derecesine Göre Çocuğun Özel Eğitim İhtiyacı
•  Eğitim ihtiyacı orta derecede işitme kaybı (26-40 dB) ile başlar.
Çok hafif ve hafif derecede işitme kaybı olan çocuklara ev ve sınıf ortamlarında gerekli düzenlemeler yapılarak (sınıfta ön sırada oturma, duvarların ve yerlerin sesi geçirici geçirici özellikler taşıması, sesin yankılanmasını en az seviyeye getirme) rahat dinleme koşulları konusunda danışmanlık verilmelidir.
İşitme Kaybı Derecesine Göre Uygulanan Eğitim Programları
Çocukların işitme kaybı dereceleri arttıkça kullanılan iletişim modelleri ve eğitim teknikleri farklılık gösterir.
• Orta derecede kaybı olan bir çocuk işittiğini anlama, kelime hazinesi ve lisan gelişimi, konuşma bozukluğu terapisi ve/veya okuma becerilerini destekleyici eğitim almalıdır. Okul öğretmeninin de programa dahil edilmesi gereklidir.

• İleri ve çok ileri derecede işitme kaybı olan çocuk, tüm lisan alanlarında ve okul yaşantısında özel eğitim programlarına ihtiyaç duyar. İşitme cihazının erken dönemde kullanılmaya başlanması özellikle bu kayba sahip olan çocukların işiterek ve konuşarak (işitsel-sözel yöntem) normal lisan gelişimini yakalamayı amaçlayan programları takip etmeleri mümkün olmaktadır. Ancak, işitme kaybı 80-90 dB’e yaklaştıkça işitsel-sözel yönteme işaret lisanı yönteminin de eklenmesi (total iletişim) gerekebilir.